Heb je recht op een WW-uitkering als je zelf ontslag neemt?

In het kort

Het CBS meldt dat het aantal werklozen aan het toenemen is. In augustus liep het aantal werklozen op tot 378.000. Gemiddeld liep het aantal werklozen over de laatste 3 maanden op met 18.000 per maand. Meer mensen kwamen zonder werk te zitten en vonden vervolgens geen baan. Ook verloren meer mensen hun baan in vergelijking met 1 jaar eerder in mei 2021. Heb je recht op een WW-uitkering als je zelf ontslag neemt en werkloos wordt?

Waarom ontslag nemen?

Duits onderzoek heeft uitgewezen dat  (langdurige) werkloosheid veel meer effect op ons leven heeft dan werd aangenomen. Financieel maar ook in je sociale leven verandert er veel als je werkloos raakt. In dit onderzoek wordt aangetoond dat het zelfs je persoonlijkheid kan beïnvloeden of aantasten. Toch kiezen veel werknemers ervoor om weg te gaan bij hun baas en nemen zelf ontslag. Je niet gewaardeerd voelen, slecht leiderschap, niet kunnen doorgroeien binnen het bedrijf worden vaak genoemd als reden. Zelf ontslag nemen betekent dat je zelf verantwoordelijk bent voor je werkloosheid. De consequenties zijn vaak niet mals. Van een bepaald maandelijkse inkomen naar geen inkomen is een erg grote stap. Hoe ga je de eerste maanden je huur betalen, je vaste lasten, wat betekent het voor je partner dat je nu werkloos thuis zit? Zaken waar je goed over moet nadenken voor je zelf ontslag neemt. 

Zelf ontslag nemen

Wat betekent zelf ontslag nemen voor je financiële situatie? Wat betekent het voor je sociale contacten, je structuur in je leven? Wat betekent het voor je partner?

Een voorbeeld. Lisa, 33 jaar, vertelt over de tijd dat haar partner werkloos thuis zat: “Ik was net bevallen en mijn vriend zat werkloos thuis. De hele dag had ik mijn handen vol aan hem. Het was een zware tijd. Hij begon bijna elke dag met eieren bakken. Dat ging niet zo netjes, Ik mocht de troep opruimen. De hele dag zat hij aan de chips, dan weer koekjes en ga maar door. Hij had vreetbuien, misschien van de stress van het thuis zitten. Om zijn tijd te vullen zat hij de hele dag aan de telefoon. De hele dag door had ik last van zijn telefoongesprekken. Luid en hoorbaar. zelfs als hij op zolder was. Hij hield weinig rekening met onze baby.”

We weten niet of de vriend van Lisa ontslagen werd of zelf ontslag heeft genomen maar zonder een WW-uitkering zouden de problemen nog groter zijn. De stress die grote financiële problemen geven zou zelfs funest kunnen zijn in deze relatie.   

Het is dus belangrijk om te weten of je recht hebt op een WW-uitkering als je zelf ontslag hebt genomen. Zoals eerder aangegeven vindt de wetgever dat je zelf verantwoordelijk bent voor je werkloosheid als je zelf ontslag neemt. Dat wil zeggen dat je geen aanspraak kunt maken op een WW-uitkering. Als je zelf ontslag neemt verlies je ook je recht op een transitievergoeding. Toch nemen veel werknemers zelf ontslag. Eind 2021 begon in de VS een golf van miljoenen werknemers die zelf ontslag namen. Deze golf van ontslagname wordt ook wel

 “The Great Resignation” genoemd. In Nederland lijkt deze ontwikkeling anders te verlopen ook al hebben werkgevers vaak moeite om genoeg personeel te vinden. 

Waarom nemen werknemers ontslag?

Net als in de VS verlaten werknemers in Nederland hun baas en niet zo zeer hun werk. Uit onderzoek blijkt dat er meerdere oorzaken zijn waarom werknemers zelf ontslag nemen. 

• te hoge werkdruk 
• te weinig erkenning
• te weinig persoonlijke ontplooiing
• te weinig opbouwende feedback 
• te weinig ruimte voor creativiteit
• te weinig intellectuele uitdaging

Wat ook veel naar voren komt in het onderzoek:

• Werkgevers tonen weinig betrokkenheid bij werknemers.
• Werkgevers komen hun beloftes niet na.
• Werkgevers geven de verkeerde werknemers promotie.

Hoewel zelf ontslag nemen veel consequenties heeft voor je financiële situatie zijn er dus veel redenen waarom je toch weg wilt bij je huidige baas. 

Recht op een WW-uitkering

In het algemeen geldt dat als je verwijtbaar werkloos raakt jezelf verantwoordelijk bent voor de gevolgen. Je hebt geen recht op een WW-uitkering en ook geen recht op de wettelijke transitievergoeding. Het recht op een WW-uitkering ontstaat weer na 26 weken te hebben gewerkt.Toch is het goed de voorwaarden voor het krijgen van een WW-uitkering op een rijtje te zetten.

• Als je in dienst bent of in dienst was bij een werkgever ben je ook verzekerd voor werkloosheid. Zonder deze verzekering heb je geen recht op WW.
• Je moet als je werkloos raakt direkt aan de slag kunnen als je een baan vindt(sollicitatieplicht) of als deze wordt aangeboden. Het UWV raadt daarom aan geen vaste afspraken te maken over vrijwilligerswerk bijvoorbeeld.
  
• Je moet in de periode voor je ontslag(36 weken) minstens 26 weken hebben gewerkt. Alleen als je als zelfstandige werkte, of als je ziek was kijkt het UWV verder terug. Dit geldt ook voor zwangerschaps en of bevallingsverlof. Er wordt dan gekeken naar de periode dat je wel 26 weken hebt gewerkt.
• Je mag niet door eigen schuld werkloos zijn geworden.
• Als je meer dan 5 uren minder moet gaan werken en je krijgt geen loon doorbetaald erover dan kun je voor deze verminderde uren een WW-uitkering aanvragen. Werkte je gemiddeld minder dan 10 uren per week dan mag je een WW-uitkering aanvragen als je minimaal de helft van je uren verliest en er niet voor wordt doorbetaald. Als je tijdelijk extra uren hebt gewerkt of als je overuren hebt gemaakt dan tellen deze ook mee.

Opzegtermijn

Als je zelf ontslag neemt heb je te maken met een opzegtermijn. De wettelijke opzegtermijn voor werknemers is in ieder geval 1 maand bij een vast contract. 

• Soms is in het CAO een andere termijn afgesproken. Deze termijn geldt dan in jouw geval. 
• Heb je een contract op oproepbasis dan is de termijn tenminste 4 dagen. Doe je seizoenswerk dan kan de termijn anders zijn. In je contract staat wat de opzegtermijn is. 
• Je kunt een langere opzegtermijn hebben afgesproken met je werkgever. Deze mag niet langer zijn dan 6 maanden. 
• Heb je een tijdelijk contract dan eindigt het contract op de afgesproken datum. Er is dan geen opzegtermijn. Je kunt met je baas een kortere opzegtermijn dan de wettelijke termijn afspreken. Deze afspraak moet wel in je contract staan.
• Zit je nog in je proeftijd dan kun je per direkt ontslag nemen. Er geldt geen opzegtermijn.

Waarom is het belangrijk om de opzegtermijn aan te houden?

Je werkgever kan loon inhouden of uren in rekening brengen als je je niet houdt aan de geldende opzegtermijn. Dit is een compensatie voor de arbeidskracht die hij moet inzetten voor de uren die jij had moeten werken. 

Wel recht op een WW-uitkering

Je kunt een WW-uitkering aanvragen als:

• je moet meeverhuizen met je partner omdat deze een promotie krijgt of vanwege een reorganisatie.
• je partner werkloos was en een nieuwe baan in een andere plaats krijgt en je gaat meeverhuizen. De totale reistijd moet langer dan 3 uren zijn. Je moet blijven doorwerken tot zo kort mogelijk voor de verhuizing.
• je je ziek hebt gemeld vanwege de slechte werksfeer op je werk en ondanks inzet van jouw kant niet meer kunt functioneren. Als je dan ontslag neemt kun je een WW-uitkering aanvragen. De UWV-arts bepaalt of je in aanmerking komt.  

Als je overweegt om zelf ontslag te nemen is het in alle gevallen verstandig je te laten adviseren door een ervaren arbeidsjurist.

Conclusie

Zelf ontslag nemen heeft flinke consequenties voor je inkomen. Ook heeft het impact op je sociale leven. Onderzoek toont aan dat het zelfs je persoonlijkheid blijvend kan beïnvloeden. Zelf ontslag nemen betekent dat je verwijtbaar werkloos wordt. Dit heeft gevolgen voor je recht op een WW-uitkering en de wettelijke transitievergoeding. 

Het recht op een WW-uitkering heb je als je bij een werkgever in dienst bent. Je bent dan verzekerd tegen werkloosheid. Toch verlies je het recht hierop als je zelf ontslag neemt zonder dat er een dringende reden is.

In de praktijk verlaten veel werknemers hun baan omdat de werkdruk te hoog is. Als je te weinig erkenning krijgt op je werk ben je eerder geneigd weg te gaan. Als er geen ruimte is voor persoonlijke ontplooiing en opbouwende kritiek dan is de keuze sneller gemaakt. Dit komt naar voren uit onderzoek. 

Werknemers klagen ook vaak over werkgevers die geen betrokkenheid tonen bij hun werknemers, die hun beloftes niet nakomen en de verkeerde werknemers promotie geven. Werknemers verliezen zo het vertrouwen in hun leidinggevende en de band met het bedrijf of werkgever. Zelf ontslag nemen is dan de volgende stap. 

Take aways 

• Werkloosheid heeft vergaande impact. Ook op onze persoonlijkheid.
• Zelf ontslag nemen betekent verwijtbaar werkloos worden.
• Verwijtbaar werkloos worden geeft geen recht op een WW-uitkering.
• Je verliest ook het recht op een transitievergoeding.
• Vergeet niet de opzegtermijn als je ontslag neemt.
• Houd je je niet aan de opzegtermijn dan kan de werkgever deze in rekening brengen.
• Je kunt wel een WW-uitkering aanvragen als je meeverhuist met je partner.
• Ben je ziek van de werksfeer en neem je ontslag? Dan kun je een WW-uitkering aanvragen.